راهنمای کامل صرافی غیر متمرکز (DEX): از مبتدی تا فیوچرز

در دنیای ارزهای دیجیتال، صرافی غیر متمرکز (DEX) به عنوان یک نوآوری بنیادین، سبک سنتی معاملات مالی را به چالش می‌کشد. این پلتفرم‌ها، که بر بستر فناوری بلاکچین ساخته شده‌اند، به کاربران امکان می‌دهند تا دارایی‌های دیجیتال خود را به صورت مستقیم و همتا به همتا (Peer-to-Peer) معامله کنند، بدون آنکه نیاز به یک واسطه متمرکز مانند بانک یا صرافی‌های سنتی (CEX) داشته باشند. 

درک عمیق سازوکار، مزایا، ریسک‌ها و انتخاب بهترین صرافی های غیر متمرکز، برای هر فعال در این حوزه امری ضروری است. در بازاربروکر به تحلیل جامع این پدیده، از مفاهیم اولیه تا بررسی تخصصی پلتفرم‌های معاملاتی فیوچرز و ملاحظات ویژه برای کاربران ایرانی می‌پردازد.

یک صرافی غیر متمرکز ارز دیجیتال در هسته خود، مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) است که بر روی یک بلاکچین (مانند اتریوم، سولانا یا بایننس اسمارت چین) اجرا می‌شود. این قراردادها، قوانین معاملات را به صورت خودکار و بدون دخالت انسان اجرا می‌کنند. برخلاف صرافی‌های متمرکز که دارایی‌ها و کلیدهای خصوصی کاربران را در سرورهای خود نگهداری می‌کنند، در یک DEX، کاربران کنترل کامل کلیدهای خصوصی و در نتیجه، دارایی‌های خود را در کیف پول شخصی‌شان حفظ می‌کنند. این اصل «خود-حضانتی» (Self-Custody)، سنگ بنای امنیت و جذابیت اصلی DEXها به شمار می‌رود.

نکات کلیدی (Key Takeaways)

• کنترل کامل دارایی: در صرافی‌های غیرمتمرکز، کاربران همیشه کلیدهای خصوصی خود را در اختیار دارند و کنترل کامل وجوه خود را حفظ می‌کنند.
• حذف واسطه: معاملات به صورت مستقیم بین کاربران و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود و نیازی به نهاد مرکزی برای تایید تراکنش‌ها نیست.
• حریم خصوصی بیشتر: اکثر DEXها نیازی به فرآیندهای احراز هویت (KYC) ندارند و به کاربران اجازه می‌دهند تا به صورت ناشناس معامله کنند.
• دسترسی گسترده به توکن‌ها: توکن‌های جدید و کمتر شناخته‌شده معمولاً ابتدا در DEXها لیست می‌شوند و فرصت‌های سرمایه‌گذاری زودهنگام را فراهم می‌کنند.
• ریسک‌های ذاتی: کاربران با ریسک‌هایی مانند لغزش قیمت (Slippage)، ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) و آسیب‌پذیری‌های قرارداد هوشمند مواجه هستند.
• معاملات فیوچرز: پلتفرم‌های تخصصی مانند dYdX و GMX، امکان معاملات اهرم‌دار و فیوچرز را در یک محیط غیرمتمرکز فراهم کرده‌اند.

صرافی غیر متمرکز چگونه کار می‌کند؟ نگاهی به مدل بازارساز خودکار (AMM)

اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز مدرن از مدلی به نام بازارساز خودکار (Automated Market Maker – AMM) استفاده می‌کنند. این مدل، نیاز به دفتر سفارشات (Order Book) سنتی که در آن خریداران و فروشندگان سفارشات خود را ثبت می‌کنند، از بین می‌برد. در عوض، مدل AMM بر اساس استخرهای نقدینگی (Liquidity Pools) کار می‌کند.

• استخرهای نقدینگی: این استخرها، ذخایر بزرگی از دو یا چند توکن مختلف هستند که توسط کاربران (که به آن‌ها تامین‌کنندگان نقدینگی یا Liquidity Providers می‌گویند) تامین شده‌اند. برای مثال، یک استخر می‌تواند شامل ETH و USDC باشد.
• تامین نقدینگی: کاربران با قفل کردن مقدار مساوی از هر دو توکن در یک استخر، نقدینگی آن را تامین می‌کنند. در ازای این کار، آن‌ها توکن‌های نقدینگی (LP Tokens) دریافت می‌کنند که نماینده سهم آن‌ها از استخر است. همچنین، بخشی از کارمزد معاملات انجام شده در آن استخر به عنوان پاداش به آن‌ها تعلق می‌گیرد.
• الگوریتم قیمت‌گذاری: قیمت توکن‌ها در استخر توسط یک فرمول ریاضی ثابت تعیین می‌شود. معروف‌ترین فرمول، است که توسط Uniswap معرفی شد. در این فرمول، و مقادیر دو توکن در استخر هستند و یک مقدار ثابت است. هنگامی که یک معامله‌گر توکن را با توکن مبادله می‌کند، مقدار توکن در استخر افزایش و مقدار توکن کاهش می‌یابد. برای ثابت ماندن ، قیمت توکن نسبت به افزایش می‌یابد.

این مکانیزم هوشمندانه تضمین می‌کند که همیشه نقدینگی برای انجام معاملات وجود دارد، هرچند ممکن است برای معاملات بزرگ، پدیده‌ای به نام لغزش قیمت (Slippage) رخ دهد. لغزش قیمت به تفاوت بین قیمت مورد انتظار یک معامله و قیمتی که معامله در آن واقعاً اجرا می‌شود، گفته می‌شود.

مزایا و معایب صرافی‌های غیرمتمرکز در مقایسه با صرافی‌های متمرکز

انتخاب بین یک صرافی متمرکز (CEX) مانند بایننس یا کوکوین و یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) به اولویت‌ها و سطح تحمل ریسک کاربر بستگی دارد.

مزایای DEX:

• امنیت و حضانت: بزرگترین مزیت DEXها، امنیت ناشی از خود-حضانتی است. از آنجایی که کاربران کنترل کلیدهای خصوصی خود را در دست دارند، ریسک از دست دادن دارایی‌ها به دلیل هک شدن سرورهای صرافی یا مسدود شدن حساب توسط صرافی از بین می‌رود.
• حریم خصوصی: عدم نیاز به فرآیندهای احراز هویت (Know Your Customer – KYC) به کاربران اجازه می‌دهد هویت خود را خصوصی نگه دارند. این ویژگی برای کاربرانی که در کشورهایی با محدودیت‌های مالی زندگی می‌کنند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
• دسترسی به توکن‌های جدید: پروژه‌های جدید و توکن‌های نوظهور (از جمله Memecoins) اغلب برای اولین بار در DEXها قابل معامله می‌شوند. این امر به سرمایه‌گذاران فرصت می‌دهد تا پیش از لیست شدن در صرافی‌های بزرگ، در این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
• مقاومت در برابر سانسور: به دلیل ماهیت غیرمتمرکز، هیچ نهاد مرکزی نمی‌تواند معاملات را متوقف کند یا یک دارایی خاص را از لیست خارج کند.

معایب DEX:

• پیچیدگی برای کاربران جدید: کار با کیف پول‌های ارز دیجیتال، مدیریت کلیدهای خصوصی و درک مفاهیمی مانند کارمزد گس (Gas Fee) می‌تواند برای کاربران مبتدی دلهره‌آور باشد.
• کارمزد تراکنش (Gas Fee): در بلاکچین‌هایی مانند اتریوم، کارمزد تراکنش‌ها می‌تواند در زمان شلوغی شبکه بسیار گران شود و انجام معاملات کوچک را غیراقتصادی کند.
• ریسک‌های فنی: کاربران در معرض ریسک‌های جدیدی مانند ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) برای تامین‌کنندگان نقدینگی و آسیب‌پذیری قراردادهای هوشمند (Bugs or Exploits in Smart Contracts) قرار دارند.
• نبود پشتیبانی مشتری: در صورت بروز مشکل یا ارسال اشتباه دارایی، هیچ تیم پشتیبانی برای کمک به کاربر وجود ندارد. مسئولیت تمام اقدامات بر عهده خود کاربر است.

بهترین صرافی های غیر متمرکز برای معاملات اسپات (Spot)

بازار DEXها بسیار رقابتی است و پلتفرم‌های متعددی بر روی بلاکچین‌های مختلف در حال فعالیت هستند. انتخاب بهترین گزینه به نیازهای کاربر، از جمله بلاکچین مورد نظر، حجم معاملات و کارمزدها بستگی دارد.

مقایسه یونی‌سواپ، پنکیک‌سواپ و سوشی‌سواپ

این سه پلتفرم از مشهورترین و پرکاربردترین DEXهای بازار هستند که هر یک ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند.

• Uniswap (یونی‌سواپ):
  • بلاکچین: اتریوم (و شبکه‌های لایه دو مانند Arbitrum و Optimism)
  • ویژگی برجسته: پیشگام مدل AMM و بزرگترین DEX از نظر حجم معاملات. نسخه سوم آن (Uniswap V3) با معرفی «نقدینگی متمرکز» (Concentrated Liquidity) به تامین‌کنندگان نقدینگی اجازه می‌دهد تا سرمایه خود را در بازه‌های قیمتی مشخصی متمرکز کنند و کارایی سرمایه خود را به شدت افزایش دهند.
  • نقاط قوت: نقدینگی بسیار بالا برای جفت‌ارزهای اصلی، امنیت اثبات‌شده و نوآوری مستمر.
  • نقاط ضعف: کارمزدهای گس شبکه اتریum می‌تواند بسیار بالا باشد.
• PancakeSwap (پنکیک‌سواپ):
  • بلاکچین: بایننس اسمارت چین (BSC)
  • ویژگی برجسته: اصلی‌ترین رقیب Uniswap که بر روی BSC ساخته شده است. به دلیل کارمزدهای بسیار پایین‌تر و سرعت تراکنش بالاتر، محبوبیت زیادی کسب کرده است.
  • نقاط قوت: کارمزد پایین، سرعت بالا، و اکوسیستم گسترده شامل استخرهای Syrup (برای استیکینگ)، لاتاری و بازار NFT.
  • نقاط ضعف: تمرکز نسبی شبکه BSC در مقایسه با اتریوم، که برخی آن را یک نقطه ضعف امنیتی می‌دانند.
• SushiSwap (سوشی‌سواپ):
  • بلاکچین: چند-زنجیره‌ای (Multi-chain) شامل اتریوم، پالیگان، آوالانچ و غیره.
  • ویژگی برجسته: به عنوان یک فورک (انشعاب) از Uniswap با تمرکز بر حاکمیت جامعه (Community Governance) آغاز به کار کرد. دارندگان توکن SUSHI می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های پروتکل مشارکت کنند.
  • نقاط قوت: حضور در چندین بلاکچین، ارائه قابلیت‌های وام‌دهی (Kashi) و استیکینگ توکن xSUSHI که بخشی از درآمدهای پروتکل را بین هولدرها توزیع می‌کند.
  • نقاط ضعف: در گذشته با چالش‌های مدیریتی و حاکمیتی روبرو بوده است.

کدام DEX کارمزد کمتری دارد؟

پاسخ به این سوال به دو بخش تقسیم می‌شود: کارمزد پروتکل و کارمزد شبکه.

1. کارمزد پروتکل: این کارمزد توسط خود صرافی برای هر معامله دریافت می‌شود. این عدد معمولاً بین 0.05% تا 0.3% متغیر است.
2. کارمزد شبکه (گس): این هزینه به ماینرها یا اعتبارسنج‌های بلاکچین برای پردازش تراکنش پرداخت می‌شود. این هزینه در شبکه‌هایی مانند اتریوم بسیار گران است اما در شبکه‌هایی مانند بایننس اسمارت چین (BSC)، سولانا، و پالیگان به مراتب ارزان‌تر است.

بنابراین، برای معاملات کم‌هزینه، PancakeSwap بر روی BSC یا سایر DEXهای فعال بر روی شبکه‌های لایه دو (Layer-2) گزینه‌های بهتری هستند.

بهترین صرافی غیرمتمرکز برای ترید توکن‌های جدید

برای یافتن و معامله توکن‌های نوظهور و میم‌کوین‌ها، Uniswap بر روی شبکه اتریوم همچنان پلتفرم اصلی است. اکثر پروژه‌های جدید در ابتدا یک استخر نقدینگی در Uniswap ایجاد می‌کنند. با این حال، به دلیل کارمزدهای بالای اتریوم، بسیاری از پروژه‌های جدیدتر در حال راه‌اندازی بر روی DEXهای شبکه‌های جایگزین مانند Raydium بر روی سولانا یا PancakeSwap بر روی BSC هستند.

صرافی غیرمتمرکز سولانا: سرعت و کارایی بالا

بلاکچین سولانا به دلیل توان پردازش بالا و هزینه‌های بسیار پایین تراکنش، به یک اکوسیستم محبوب برای برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و DEXها تبدیل شده است. یک صرافی غیرمتمرکز سولانا تجربه معاملاتی بسیار سریع‌تر و ارزان‌تری نسبت به همتایان خود در اتریوم ارائه می‌دهد.

• Jupiter (ژوپیتر): این پلتفرم یک агрегатор (تجمیع‌کننده) نقدینگی است. به این معنی که به جای داشتن استخرهای نقدینگی خود، نقدینگی را از چندین DEX دیگر در اکوسیستم سولانا (مانند Raydium و Orca) جمع‌آوری می‌کند تا بهترین قیمت ممکن را برای معامله‌گران پیدا کند. این ویژگی آن را به یکی از بهترین نقاط شروع برای معاملات در سولانا تبدیل کرده است.
• Raydium (ریدیوم): این پلتفرم یک AMM است که با دفتر سفارشات صرافی متمرکز Serum (که اکنون غیرفعال است) یکپارچه شده بود. این مدل ترکیبی به Raydium اجازه می‌دهد تا نقدینگی عمیق‌تری را فراهم کند. این پلتفرم همچنین یک لانچ‌پد (Launchpad) برای پروژه‌های جدید در اکوسیستم سولانا دارد.

عصر جدید معاملات: صرافی غیرمتمرکز فیوچرز (Perpetual Futures)

معاملات فیوچرز یا قراردادهای دائمی (Perpetuals) که به کاربران اجازه می‌دهد با استفاده از اهرم (Leverage) بر روی افزایش یا کاهش قیمت یک دارایی شرط‌بندی کنند، تا مدت‌ها در انحصار صرافی‌های متمرکز بود. اما اکنون، نسل جدیدی از DEXها این قابلیت را به دنیای دیفای آورده‌اند. یک صرافی غیرمتمرکز فیوچرز تمام مزایای DEXها مانند خود-حضانتی و عدم نیاز به KYC را با هیجان و پتانسیل سود معاملات اهرم‌دار ترکیب می‌کند.

مقایسه dYdX، GMX و ApeX Pro

این سه پلتفرم، پیشتازان حوزه معاملات فیوچرز غیرمتمرکز هستند.

• dYdX (دی‌وای‌دی‌ایکس):
  • مدل: دفتر سفارشات (Order Book) خارج از زنجیره (Off-chain) و تسویه حساب داخل زنجیره (On-chain). این مدل ترکیبی به dYdX اجازه می‌دهد تا تجربه‌ای سریع و روان، مشابه صرافی‌های متمرکز، ارائه دهد.
  • ویژگی برجسته: dYdX اخیراً بلاکچین مستقل خود را بر بستر Cosmos راه‌اندازی کرده است (dYdX v4) که به آن امکان می‌دهد تا بدون اتکا به اتریوم، توان عملیاتی بسیار بالایی داشته باشد و کاملاً غیرمتمرکز عمل کند.
  • مزایا: سرعت بالا، تجربه کاربری آشنا برای معامله‌گران CEX، نقدینگی عمیق و اهرم بالا.
  • معایب: ممکن است برای کاربران کاملاً مبتدی کمی پیچیده باشد.
• GMX:
  • مدل: مدل استخر نقدینگی چند-دارایی (Multi-asset Pool) به نام GLP. کاربران با تامین نقدینگی برای این استخر (که شامل دارایی‌هایی مانند BTC، ETH، و استیبل‌کوین‌ها است)، در طرف دیگر تمام معاملات قرار می‌گیرند.
  • ویژگی برجسته: مدل «بازده واقعی» (Real Yield). 30% از کارمزدهای تولید شده توسط پروتکل به صورت مستقیم به استیک‌کنندگان توکن GMX (در قالب ETH یا AVAX) پرداخت می‌شود.
  • مزایا: مدل نوآورانه GLP، کارمزد صفر برای لغزش قیمت (Zero Slippage)، و جریان درآمدی جذاب برای هولدرهای توکن.
  • معایب: تعداد محدود دارایی‌های قابل معامله در مقایسه با dYdX.
• ApeX Pro:
  • مدل: این پلتفرم نیز از مدل دفتر سفارشات استفاده می‌کند و بر روی شبکه لایه دو StarkEx ساخته شده است. این امر تراکنش‌های سریع و ارزان را تضمین می‌کند.
  • ویژگی برجسته: ApeX Pro با پشتیبانی صرافی Bybit، بر روی عملکرد و تجربه کاربری روان تمرکز دارد و از مدل «درآمد-تجارت» (Trade-to-Earn) برای پاداش‌دهی به کاربران فعال استفاده می‌کند.
  • مزایا: کارایی بالا، رابط کاربری مدرن و برنامه‌های پاداش‌دهی.

آیا فیوچرز در صرافی غیرمتمرکز امن است؟

امنیت در این پلتفرم‌ها یک مفهوم چندوجهی است.

1. امنیت حضانتی: از این نظر، بله. شما کنترل کامل وجوه خود را در اختیار دارید و ریسک مسدود شدن یا هک شدن حساب در یک صرافی متمرکز وجود ندارد.
2. امنیت قرارداد هوشمند: این بزرگترین ریسک است. یک باگ یا آسیب‌پذیری در کدهای قرارداد هوشمند پلتفرم می‌تواند منجر به از دست رفتن سرمایه کاربران شود. بنابراین، انتخاب پلتفرم‌هایی که توسط شرکت‌های معتبر حسابرسی (Audit) شده‌اند و سابقه طولانی و اثبات‌شده‌ای دارند، حیاتی است.
3. ریسک‌های معاملاتی: ریسک‌های ذاتی معاملات اهرم‌دار، مانند لیکوئید شدن (Liquidation)، در DEXها نیز وجود دارد. اگر بازار برخلاف موقعیت شما حرکت کند و وثیقه شما کافی نباشد، موقعیت شما به صورت خودکار بسته شده و وثیقه از دست می‌رود.

راهنمای استفاده از صرافی غیرمتمرکز برای ایرانیان

برای کاربران ایرانی، صرافی‌های غیرمتمرکز به دلیل عدم نیاز به احراز هویت و مقاومت در برابر تحریم‌های مالی، جذابیت ویژه‌ای دارند. با این حال، ملاحظات خاصی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود.

آیا صرافی غیرمتمرکز برای ایرانی‌ها فیلتر نیست؟

پروتکل اصلی یک DEX (قراردادهای هوشمند روی بلاکچین) غیرقابل فیلتر است. اما وب‌سایت یا رابط کاربری (Front-end) آن می‌تواند توسط ارائه‌دهندگان اینترنت داخلی فیلتر شود یا توسط خود تیم توسعه‌دهنده بر روی آدرس‌های IP ایران محدودیت اعمال کند.

آیا می‌توان با IP ایران وارد DEX شد؟

بسیاری از رابط‌های کاربری DEXها، به ویژه آن‌هایی که توسط تیم‌های مستقر در ایالات متحده توسعه داده شده‌اند (مانند Uniswap)، دسترسی کاربران از کشورهای تحت تحریم، از جمله ایران، را مسدود می‌کنند. هنگام تلاش برای ورود به این سایت‌ها با IP ایران، ممکن است با پیام خطا مواجه شوید. به همین دلیل، استفاده از یک ابزار تغییر IP (VPN) با کیفیت و امن برای دسترسی به این پلتفرم‌ها برای کاربران ایرانی به یک ضرورت تبدیل شده است.

بهترین DEX برای ایرانیان بدون KYC کدام است؟

عملاً تمام DEXهای اصلی مانند Uniswap، PancakeSwap، SushiSwap، dYdX و GMX نیازی به احراز هویت ندارند. بنابراین، از منظر نبود KYC، همگی گزینه‌های مناسبی هستند. انتخاب بین آن‌ها بیشتر به عواملی مانند دسترسی به رابط کاربری (که با VPN حل می‌شود)، کارمزدها و بلاکچین مورد نظر بستگی دارد.

• برای معاملات کم‌هزینه و روزمره، PancakeSwap یک گزینه محبوب است.
• برای دسترسی به جدیدترین توکن‌ها، Uniswap همچنان پیشتاز است.
• برای معاملات فیوچرز، dYdX و GMX بهترین گزینه‌ها هستند.

آموزش گام به گام ترید در صرافی غیرمتمرکز

فرآیند معامله در اکثر DEXها مشابه است و شامل مراحل زیر می‌شود:

1. تهیه یک کیف پول غیرحضانتی (Non-Custodial Wallet):
   • اولین قدم، نصب یک کیف پول نرم‌افزاری است که از بلاکچین مورد نظر شما پشتیبانی کند. محبوب‌ترین گزینه‌ها عبارتند از:
     • MetaMask: برای اتریوم و شبکه‌های سازگار با EVM (مانند BSC، Polygon، Arbitrum).
     • Trust Wallet: یک کیف پول موبایلی چند-زنجیره‌ای.
     • Phantom: بهترین گزینه برای اکوسیستم سولانا.
   • نکته امنیتی حیاتی: هنگام ساخت کیف پول، عبارت بازیابی (Seed Phrase) خود را در یک مکان امن و آفلاین یادداشت کنید. هرگز آن را با کسی به اشتراک نگذارید.
2. شارژ کردن کیف پول:
   • شما باید مقداری از توکن بومی آن بلاکچین را برای پرداخت کارمزد تراکنش‌ها (گس) به کیف پول خود منتقل کنید. برای مثال:
     • ETH برای شبکه اتریوم.
     • BNB برای شبکه بایننس اسمارت چین.
     • SOL برای شبکه سولانا.
   • سپس، توکنی که قصد معامله آن را دارید نیز به کیف پول خود واریز کنید. این کار را می‌توانید از طریق یک صرافی متمرکز انجام دهید.
3. اتصال کیف پول به صرافی غیرمتمرکز:
   • به وب‌سایت رسمی DEX مورد نظر بروید (همیشه آدرس را दोबारा چک کنید تا از سایت‌های فیشینگ جلوگیری شود).
   • بر روی دکمه “Connect Wallet” کلیک کرده و کیف پول خود را از لیست انتخاب کنید.
   • یک درخواست اتصال در کیف پول شما ظاهر می‌شود که باید آن را تایید (Approve) کنید.
4. انجام معامله (Swap):
   • در بخش “Swap” یا “Trade”، توکنی که می‌خواهید بفروشید (From) و توکنی که می‌خواهید بخرید (To) را انتخاب کنید.
   • مقدار مورد نظر را وارد کنید. DEX به صورت خودکار مقدار دریافتی شما را بر اساس قیمت لحظه‌ای نمایش می‌دهد.
   • تنظیمات اضافی مانند تحمل لغزش قیمت (Slippage Tolerance) را بررسی کنید. برای توکن‌های با نوسان بالا، ممکن است نیاز به افزایش این عدد داشته باشید.
   • ابتدا بر روی دکمه “Approve” (برای اجازه دادن به قرارداد هوشمند جهت دسترسی به توکن شما) کلیک کرده و تراکنش را در کیف پول خود تایید کنید.
   • سپس بر روی دکمه “Swap” کلیک کرده و تراکنش نهایی را در کیف پول خود تایید (Confirm) کنید.
   • پس از چند لحظه که تراکنش در بلاکچین تایید شد، توکن‌های جدید در کیف پول شما ظاهر خواهند شد.

سوالات متداول (FAQ)

۱. بهترین صرافی غیرمتمرکز دنیا کدام است؟

هیچ پاسخ واحدی برای این سوال وجود ندارد. «بهترین» به نیاز کاربر بستگی دارد. Uniswap بزرگترین و معتبرترین از نظر حجم نقدینگی در اتریوم است. PancakeSwap بهترین گزینه برای معاملات کم‌هزینه در اکوسیستم BSC است و dYdX به عنوان بهترین پلتفرم فیوچرز غیرمتمرکز شناخته می‌شود.

۲. آیا صرافی غیرمتمرکز امنیت بیشتری دارد؟

از منظر حضانت دارایی، بله. چون شما کنترل کلیدهای خصوصی خود را دارید، ریسک هک شدن سرورهای یک صرافی متمرکز و از دست رفتن وجوه از بین می‌رود. اما DEXها با ریسک‌های جدیدی مانند آسیب‌پذیری قرارداد هوشمند و کلاهبرداری‌های فیشینگ همراه هستند که کاربر باید مراقب آن‌ها باشد.

۳. چطور بهترین DEX را برای خودم انتخاب کنم؟

به این عوامل توجه کنید:

• بلاکچین: کدام اکوسیستم را ترجیح می‌دهید؟ (اتریوم، سولانا، BSC)
• کارمزدها: آیا به دنبال معاملات کم‌هزینه هستید؟
• نقدینگی: آیا قصد معامله توکن‌های اصلی با حجم بالا را دارید؟
• نوع معامله: آیا به معاملات اسپات نیاز دارید یا فیوچرز؟
• رابط کاربری: کدام پلتفرم برای شما ساده‌تر و قابل فهم‌تر است؟

۴. آیا در DEX می‌توان سفارش محدود (Limit Order) گذاشت؟

بله، بسیاری از DEXها و به خصوص تجمیع‌کننده‌ها (Aggregators) مانند 1inch یا Jupiter این قابلیت را ارائه می‌دهند. این سفارشات از طریق قراردادهای هوشمند خاصی اجرا می‌شوند که قیمت را رصد کرده و در صورت رسیدن به هدف، معامله را به صورت خودکار انجام می‌دهند.

۵. هنگام ترید در DEX چه نکات امنیتی باید رعایت شود؟

• همیشه آدرس وب‌سایت رسمی DEX را بوکمارک کنید تا از ورود به سایت‌های فیشینگ جلوگیری شود.
• هرگز عبارت بازیابی (Seed Phrase) کیف پول خود را در اختیار کسی قرار ندهید.
• پس از انجام معاملات، دسترسی‌ها (Permissions) داده شده به قراردادهای هوشمند را از طریق ابزارهایی مانند Revoke.cash لغو کنید.
• مراقب توکن‌های کلاهبرداری (Scam Tokens) که به صورت ناگهانی در کیف پول شما ظاهر می‌شوند، باشید و با آن‌ها تعامل نکنید.

۶. بهترین صرافی فیوچرز غیرمتمرکز برای ایرانیان کدام است؟

پلتفرم‌هایی مانند dYdX و GMX به دلیل عدم نیاز به KYC، گزینه‌های فنی مناسبی هستند. با این حال، دسترسی به وب‌سایت آن‌ها نیازمند استفاده از VPN است. هر دو پلتفرم از نظر فنی قوی هستند و انتخاب بین آن‌ها به ترجیح شما بین مدل دفتر سفارشات (dYdX) و مدل استخر نقدینگی (GMX) بستگی دارد.